Ovu turu počinjemo krećući od Info-centra Srebrenica na sever, ka Bratuncu. Kolovoz je odličan, širok 6m, saobraćaj je radnim danom prilično intenzivan (ali ne u meri da za biciklistu predstavlja izvor frustracije ili nesigurnosti) a tokom vikenda umeren. Svakako je potrebno prethodno iskustvo u vožnji bicikla na javnom putu.
Vrlo lagano se spuštajući, na ulazu u Gostilj (2 km od starta) prolazimo raskrsnicu na kojoj ćemo se na kraju rute spustiti na glavni put sa desne strane. No sada nastavljamo pravo, ostajući na putu ka Bratuncu.
Na 3,5 km od starta u Gostilju se sa leve strane nalazi moto-kamp „Argentum“. Kao što i ime kaže prvenstveno je namenjen motociklistima ali primaju i druge namernike, pogotovo „mlađu braću“, bicikliste. Atmosfera – odlična.
Na 4,5 km levo od puta je nekropola sa stećcima. Nalazi se na privatnom posedu ali pristup je dozvoljen.
Na km 5,3 u selu Pećišta dolazimo na raskrsnicu na kojoj vredi na kratko prekinuti naš put ka Bratuncu i skrenuti desno, do par stotima metara udaljene nekropole Gračić-Potočari. Nekropola se nalazi na minijaturnom brdašcu, odmah levo iznad ulice.
Tokom čitavog šestog kilometra prolazimo kroz Memorijalni centar Srebrenica u Potočarima, u kome su sahranjene Bošnjačke žrtve masovnog zločina 1995. godine, tokom rata u BiH. Levo je sakralni deo, mezarje sa musalom, a desno muzej, uređen u nekadašnjoj fabrici akumulatora.
Na samom početku 7. kilometra levo se nalazi smeštaj „Han Potočari“.
Na ulazu u Bratunac sa desne strane je restoran „Groš“ (km 9,4) a u centru ovog gradića (km 10,7) je raskrsnica na kojoj treba da skrenemo desno, na put uz Drinu. Nešto više od kilometra posle toga (km 11,9) prolazimo pored još jednog restorana – „Točak“, desno. Od izlaza iz Bratunca asfalt je odličan, 6m širok, put je uglavnom ravan a saobraćaj umeren ili slab. Na ovoj deonici nažalost nema nekih popularnih plaža ili izletišta na Drini (koja je uostalom prilično daleko od puta, od 25o do 700m) ali se zato ovde nalazi najniža tačka na našoj turi – 170 mnv.
Uživajmo dok možemo 🙂
Na km 17,2, na granici sela Zalužje i Bjelovac, dolazimo na raskrsnicu na kojoj ćemo napustiti put uz Drinu i skrenuti desno, ka manastiru Sase. Ovde počinje lagani uspon, po dobrom asfaltu širine 6m. Saobraćaj je slab.
Na izlasku iz sela Obadi (km 21,5) je velika trougaona raskrsnica na kojoj ćemo skrenuti levo, ka manastiru.
Kasnije ćemo se vratiti ovde i nastaviti pravo, na rudniku Gross. Do manastira ima 2,8 km pa je ukupna dužina ovog detura 5,6 km. Put do manastira je blago zatalasan i lep, ali vodi uz ogradu jalovišta rudnika.
Km 23,6: Bogojavljensko odmorište – vrlo lepo, sto i klupe sa nadstrešnicom uz lokalno jezerce na Saskoj rijeci.
Km 24. 3: manastir Sase (Svete Trojice), u blizini Domavie, prvog rimskog nalazišta u području Srebrenice (na kome nema mnogo toga da se vidi). Manastir je sagrađen je 1242. godine kao zadužbina Uroša Nemanjića, a posebna zanimljivost je da je bio metoh manastira Hilandar.
Područje je još u doba Rimljana bilo poznato po bogatim nalazištima srebra, olova i cinka a baš u datom periodu je germanski narod Sasi, bežeći od mongolskih hordi, došao u Srbiju i sa sobom doneo tehnike pronalaženja i prerade ruda plemenitih metala. Veruje se stoga da je manastir podignut da bi služio pravoslavnim radnicima u lokalnim rudnicima. Nakon turskog osvajanja čitav kraj je opusteo pa je manastir ponovo „otkriven“ tek 1858. godine i na njegovim temeljima je sagrađena crkva koja je potom čitav vek služila kao crkva parohije Bratunac.
Obnova sadašnjeg manastira, u kome se sada čuvaju delovi moštiju kralja Uroša I i cara Uroša V, završena je 2007. godine, kada je crkva živopisana a završeni su i izvanredni duborezi i živopisi na ostalim objektima. Stil gradnje čitavog kompleksa podseća na gruzijski, sa parkom park, punim zelenila.
Na velikoj trougaonoj raskrsnici smo ponovo na početku km 27, a ulazak u krug rudnika Gross je samo stotinak metara dalje.
Od nedalekog izlaza iz rudnika počinjemo uspon do prevoja Zalazje, dug 5 km i sa 300 m visinske razlike. Do tamo nas vodi odličan uzani asfalt (4m), uz stalan uspon od 7-8% i kroz uzanu šumovitu dolinu. Na početku 29. km prolazimo posebno lep, krivudav deo kroz bukovu šumu. Uspon sve u svemu nije previše težak, a zanimljiva okolina će dodatno pomoći da ga još manje osetimo.
Pre samog prevoja najpre dolazimo na raskrsnicu na kojoj skrećemo levo. Na desnoj strani kreće makadam koji se preko Gornjih Likara spušta u Pećišta, a desetak metara od raskrsnice na toj strani imamo i izvor koji će sigurno dobro doći.
Stotinak metara posle raskrsnice nailazimo na spomen-obeležje (desno), na kome postoji i natkriveno odmorište. Do prevoja (km 32,1) prolazimo kraći deo sa makadamom a posle prevoja je tu stari asfalt solidnog kvaliteta, nagiba 8-9%, sa dosta u skorije vreme popravljanih kratkih deonica koje su stoga naravno vrlo dobrog kvaliteta. Prevoj je sa 625 mnv najviša tačka na našoj turi.
Spust do Gostilja je kroz listopadnu šumu, na samom početku sa par lepih vidika desno – na bogato zelene i uzane doline u okolini, na idilu udaljenog seoca Gniona i šumovite vrhove iznad njega, te na selo Kutlić.
U drugom delu spusta ima serpentina i put je nešto strmiji, 9-10%. Na 36,6 km od starta počinju prve kuće u naselju „Vidikovac“ a na 37,4 km u Gostilju ponovo izlazimo na poznati glavni put Srebrenica – Bratunac. Sada ćemo ovde skrenuti levo, i posle 2 km blagog uspona eto nas ponovo u Srebrenici, na tački sa koje smo i krenuli na turu.